Interview in Maltese daily L-ORIZZONT

Il-qawmien mill-ġdid tal-Komunisti
minn Victor Degiovanni, Segretarju tal-Partit Komunista Malti

Fl-aħħar jiem il-Partit Komunista Malti ħareġ diversi stqarrijiet li ssorprendew lil bosta proprju għax ħafna ħasbu li dan il-partit ma kienx għadu jeżisti. GAETANO MICALLEF iltaqa’ ma’ VICTOR DEGIOVANNI, is-Segretarju tal-Partit, beix jara għaliex wara diversi snin reġgħu tfaċċaw fix-xena politika lokali.



Għaliex erġajtu waqqaftu l-Partit Komunista Malti?

Biex inkun preċiż mhux erġajna waqqafnih. Konna diġà neżistu imma konna daqxejn kwieti. Li ġara kien li wara l-avvenimenti tal-1989 u d-disfatta tal-elezzjoni ġenerali tal-1987, ħafna mill-membri telquna għalkemm irnexxielna nżommu l-kwartieri ġenerali u l-arkivji.

Issa ħassejna li rridu nagħmlu ħoss… li għadna neżistu u ma spiċċajniex. Meta riċentament ħriġna l-ewwel stqarrija fil-mezzi tax-xandir, speċjalment dawk tan-naħa tal-Lemin, ipprovaw jinterpretawha qisu li mietna u erġajna qomna. Fil-fatt bqajna attivi għax kellna r-rivista “Żminijietna” li konna noħorġuha u issa, permezz ta’ nies b’tendenzi xellugin, qegħdin nużawha biex nipprovaw nagħtu leħen lix-Xellug.



Fil-pajjiż it-tielet partit qatt ma qabad. Intom beħsiebkom tkunu partit li għada pitgħada taspiraw li tikkontestaw l-elezzjoni ġenerali jew grupp li jwassal l-ideat komunisti?


Is-sistema elettorali li titħaddem f’Malta mhix waħda demokratika għax ma tagħtix lok għat-tielet partit. Trid iġġib 17% tal-voti fuq livell nazzjonali biex iġġib 2% f’distrett wieħed.

Is-sistema elettorali tagħna hija tajba li kieku titħaddem kif suppost. Imma f’Malta ħafna jqisuh bħala sagrileġġ li tkompli tivvota fuq il-kandidati tan-naħa l-oħra. Biex titħaddem tajjeb is-sistema trid tkun tali li jekk għandek 30 isem fuq il-lista l-individwu jivvota mill-ewwel sat-30 fl-ordni tal-preferenza tiegħu. Mentri ħafna jivvotaw fuq il-kandidati tal-partit tagħhom u jieqfu hemm. B’eċċezzjoni meta jkun hemm xi ħadd li jagħmel ‘cross voting’ għax xi ħadd ikun għamillu pjaċir.

Fl-opinjoni personali tie għi l-votazzjoni għandha ssir fuq livell nazzjonali u mhux fuq distretti u l-persentaġġi jittieħdu fuq li vell nazzjonali. Biex tkun aktar ġusta. Mela jekk partit ħareġ 30 kandidat ikunu jistgħu jivvotawlhom minn Malta u Għawdex kollu. Qabel l-elezzjoni tal-1987 konna diġà pproponejna li l-pajjiż isir distrett wieħed u l-vot isir fuq il-partit. Fis-sens li partit jippreżenta l-kandidati tiegħu f’ordni ta’ preferenza kif jixtieqhom jitilgħu u jekk jirbaħ ħames siġġijiet jitilgħu l-ewwel ħamsa u jekk jirbaħ għaxra jitilgħu l-ewwel għaxra.

S’intendi l-partiti l-kbar ma qablux magħha kienu … kemm il-Partit Laburista u kemm il-Partit Nazzjonalista.



Imma f’dan ix-xenarju kemm taħseb li l-Partit Komunista jista’ jtella membru parlamentari?

Li naspiraw li nkunu parti minn blokk xellugi. Bħalissa m’aħniex f’pożizzjoni li ntellgħu siġġijiet fil-Parlament. Anke għax il-maġġoranza tal-poplu, billi huwa Kattoliku, jaħseb li jekk jivvota lilna jkun qiegħed jivvota kontra l-Knisja. Li mhux minnu. Għax persuni Kattoliċi naċċettawhom fil-partit. Bħalma naċċettaw min għandu twemmin reliġjuż ieħor għax nemmnu fil-li­bertà tat-twemmin.



Imma matul is-snin il-Komuniżmu ma kienx kontra l-Knisja?

Dak ġara bħalma ġara fil-kwistjoni politiko-reliġjuża f’Malta. Meta fir-Russja saret ir-rivoluzzjoni l-Knisja Ortodossa ħarġet favur l-‘establishment’ allura spiċċat l-għadu tal-gvern il-ġdid. Fit-Tieni Gwerra Dinjija ħarġet favur l-Istat u ħeġġet lin-nies biex jiddefendu lill-pajjiż mill-invażjoni tal-Ġermaniżi. Barra mill-fatt li ħafna Komunisti huma ateji. Għax il-mod kif il-Komunist iħares lejn il-ħajja huwa wieħed xjentifiku. U meta tħares lejha b’dan il-mod qiegħed taqta barra l-ispiritwalità.



Ħafna jemmnu li l-Komuniżmu miet snin ilu. Allura ma taħsibx li qegħdin tipprovaw tqajjmu xi ħaġa li d-dinja tal-lum ma tridx?

Il-kollass kien tal-Unjoni Sovjetika mhux tal-Komuniżmu. U ġabet bidla totali fid-dinja għax riżultat ta’ dan il-kollass l-klassi tal-ħaddiema fid-dinja llum hija ferm agħar minn meta kienet fi żmien l-Unjoni Sovjetika.

Għall-fatt li issa hemm superpotenza waħda, l-Istati Uniti, li tħaddan politika ta’ kapitaliżmu u tista’ tiddetta kif trid. Qabel kienu jgħidu li hemm it-theddida Sovjetika imma t-theddida ma kinitx dik ta’ gwerra imma li l-ħaddiema jagħmlu bħalma għamlu r-Russi fl-1917 meta waqqgħu s-sistema kapitalista.

Imma matul is-snin saru atroċitajiet mill-Unjoni Sovjetika fosthom fi żmien Stalin.

Saru żbalji imma ħafna minnhom huma miżin ter pretati. Mhux qiegħed nipprova niġġustifika dan im ma jkun hemm affarijiet li trid tħares lejhom miż-żewġ naħat u mhux min-naħa waħda. Meta ngħid miż interpretati jiġifieri bil-propoganda. Ngħidu aħna l-korruzzjoni fi stat Kom unista mhux aċċettata. Jekk tinqabad tisraq lill-Istat, li fl-aħħar mill-aħħar huwa n-nies, mal-ħajt ipoġġuk kienu. Ħafna minn dawn ma tistax tqishom bħala vittmi ta’ atroċitajiet.

In-natura tal-bniedem hi egoista u s-sistema soċjalista hi bbażata fuq il-kollettiv fejn kulħadd jagħti sehmu u kulħadd jieħu kemm għandu bżonn. Mhux li taħtaf għad-dannu ta’ sieħbek. Mhiex kompetittiva bħalma hija fil-Punent.



Imma anke l-poplu Russu warrab il-Komuniżmu. Allura x’sar ħażin?

Mhux warrab eżattament. Għax partiti Komunisti għad hemm fir-Russja. U huma b’saħħithom anke jekk m’humiex il-‘leading force’. Li ġara kien li ma kellhomx tlellix fis-soċjetà tagħhom u meta bdew jaraw it-tlellix tal-Punent ħasbu li se jkunu l-istess mentri llum spiċċaw agħar.



Il-fatt li ħafna pajjiżi warrbu l-Komuniżmu ġej mill-fatt li minnu nnifsu ma jattirax lin-nies jew għax dak li għamlu l-mexxejja tal-passat biegħdu lin-nies mill-Komuniżmu?

Aktar naraha minħabba l-propaganda. Ħafna drabi l-Unjoni Sovjetika kienet tagħmel propaganda ‘heavy handed’ li ma tantx jinżel man-nies speċjalment meta tqabbilha mal-propaganda “attraenti” bħalma jaf jagħ­mel il-Punent. Żbalji jsiru. Imma jekk sar żball ma tfissirx li kien hemm tmexxija ħażina.

Imma ejja nitkellmu fuq il-Komuniżmu llum u jekk għadux relevanti. Jekk tieħu l-Greċja għandhom partit qawwi li qiegħed wara l-istrajks li qegħdin isiru fil-pajjiż. Fil-Portugal huwa t-tielet forza fil-pajjiż barra li kemm f’dawn il-pajjiżi kif ukoll fi Spanja u l-Ġermanja għandhom membri mhux biss fil-Parlament tal-pajjiż imma anke f’dak Ewropew fejn jifformaw parti mix-Xellugin li huma t-tielet l-akbar grupp wara d-Demokrastijani u s-Soċjal-Demokratiċi.

Għandek ukoll l-Italja fejn ir-Rifondazione reġgħet qiegħda tissaħħaħ barra li qegħdin jerġgħu jingħaqdu gruppi Komunisti li kienu nfirdu wara d-disfatta li ħadu fl-aħħar elezzjoni ġenerali meta tela’ Berlusconi.



Donnu li n-nies tirrikorri lejn il-partiti xellugin jew Komunisti fi żmien meta jkun hemm problemi fil-pajjiż imma mbagħad f’elezzjoni ma jafdawhomx bit-tmexxija tal-pajjiż. Taqbel?

Insomma, f’Ċipru l-Partit Komunista qiegħed fil-gvern. U fl-Afrika t’Isfel jifforma parti mill-gvern ta’ koalizzjoni. Trid tqis ukoll li f’ħafna pajjiżi tal-eks-Unjoni Sovjetika hemm tendenzi fil-Lemin li qegħdin jipprovaw jagħmluha illegali li jkun hemm partit Komunista fil-pajjiż.



Biex induru fuq l-ideoloġija Komunista. X’inhi?

Ideoloġija Komunista essaġġ ma teżistix. Huwa l-mod tiegħek kif tħares lejn il-ħajja li tagħmlek Komunista jew le. U dan il-mod inbidel wara l-Ewwel Gwerra Dinjija meta s-Soċjal Demokratiku nqasam u l-Franċiżi u l-Ġermaniżi marru favur il-gwerra meta fis-Socialist Internationals kien hemm riżoluzzjoni kontra li gvernijiet Soċjalisti jipparteċipaw fi gwerra imperjalista. Għax il-vera raġuni għall-Ewwel Gwerra Dinjija kienet għax il-Ġermanja ma kelliex kolonji daqs kemm kellhom Franza u l-Ingilterra.

F’Malta hawn min jgħidlek li hemm differenza bejn is-soċjalisti u l-komunisti. Mentri l-ideoloġija hija bejn wieħed u ieħor l-istess. Il-metodu huwa differenti għax is-Soċjal Demokratiċi ċaħdu r-rivoluzzjoni u aħna qatt ma ċħadniha. Ir-rivoluzzjoni mhux aħna nagħmluha imma l-poplu jagħmilha.

Hu jasal għaliha… lanqas aħna ma nwassluh.

Aħna rridu nkunu hemm biex meta l-poplu jagħmel rivoluzzjoni ngħinuh u mmexxuh. Dak ir-rwol tagħna.



Skont il-Komuniżmu kif għandu jitmexxa pajjiż?

Żgur mhux billi bniedem jisfrutta lill-ieħor. Is-sistema kapitalista hija bbażata fuq l-isfruttament. Min inħaddem lilek u nagħtik paga imma fl-istess ħin qiegħed nagħmel qliegħ minn fuqek.

Għax meta tagħmel il-kalkoli ssib li meta ħaddiem jagħmel erba’ sigħat xogħol ikun għamel tajjeb għall-paga tiegħu u l-ispejjeż tal-produzzjoni u l-erba’ siegħat l-oħra huma qliegħ għal min iħaddmu.

Hija sfruttament tal-ħaddiema kif qal Marx bit-teorija tas-‘surplus value’.



U kif taħseb li għandha tiġi rranġata s-sitwazzjoni?

Il-flus għandhom jerġg ħu jmorru għand il-ħaddiema. Kulħadd jaħdem għal għan wieħed u l-qliegħ jinqasam. Erħilha li ħafna nies fl-Unjoni Sovjetika ma kinux jagħtu xogħlhom u din kienet waħda mir-raġuni jiet għall-kollass.



Imma taqbel li l-Gvern jikkontrolla kollox?

Fil-Komuniżmu l-poter sup post jibda minn isfel u jitla’ ’l fuq mhux bil-maq­lub. Meta persuna tinħatar deputat parlamentari trid tirrifletti dak li jkunu dde ċidew in-nies ta’ taħ tha.

Kollox ibbażat fuq kumitati u dawn jiddiskutu bejn iethom x’hemm bżonn f’qasam jew ieħor. Bejniet hom jaħtru persuna li tmur titkellem f’kumitat għola bħall-parlament. U hemm hekk iridu jgħidu x’ikunu jridu n-nies. Jekk le jew twarrab jew l-Istat ikollu dritt ineħħiha mill-kariga.



Fil-prattika kemm tista’ tmexxi b’dan il-mod? Gvern kemm jista’ joqgħod jirrikorri għall-poplu kull darba li jrid jieħu deċiżjoni?

Skont fuqhiex. Eżempju, fuq l-affarijiet esterni ma tis tax toqgħod tmur tikkonsulta n-nies jekk pajjiż ieħor jattakkak. Imma f’affarijiet ta’ kuljum li jolqtu lill-poplu għandu jkun il-poplu li jieħu d-deċiżjoni.



Ħafna jħarsu lejn pajjiżi Komunisti bħala pajjiżi oppressivi anke għall-fatt li, eżempju, ikun hemm partit wieħed biss. Xi twieġeb?

F’pajjiż Komunista jew Soċjalista suppost hemm soċjetà ugwali u m’hemmx klassijiet. Issa l-partiti jir rappreżentaw interessi tal-klassijiet. Ma jfissirx li ma jkunx hemm ideat differenti fl-istess partit imma la l-partiti jirrappreżentaw il-klassijiet m’hemmx lok għal aktar minn wieħed jekk is-soċjetà hija ugwali.



X’futur tara għall-kapitaliżmu u l-kommuniżmu?

Nemmen li dak li ġara fil-qasam ekonomiku internazzjonali ħalla impatt fuq il-kapitaliżmu u eventwalment irid jinbidel għax jekk jibqa’ sejjer kif sejjer waslet id-daqqa tiegħu. Għall-Komuniżmu nara futur għalkemm ħadd ma jista’ jbassar il-futur eżatt x’se jkun. Wara kollox biex joħorġu mill-kriżi diversi pajjiżi miżuri soċjalisti ħadu. Imma fuq kollox kif għidtlek… il-Komuniżmu qatt ma miet… kienet il-propoganda tal-kapitaliżmu li pinġietu hekk.